Door de ervaringen die we opdoen als kind, leren we. Zo weten we na één keer branden, dat kachels heet zijn en dat je ze niet aan moet raken. En ook dat je om vooruit te komen, de vloer onder je voeten juist naar achteren moet duwen. Reuzehandig.
Ook lopen allemaal de nodige butsen op. In ons gezin, omgeving, op school. Voor de één zijn dit kleine butsjes. Voor de ander, helaas, behoorlijk grote.
Deze butsen doen ons als kind pijn. Om dit zo goed mogelijk te voorkomen, ontwikkelen we bepaald gedrag. We noemen dit strategieën, ook wel copingmechanismen genoemd.
Denk eens aan please-gedrag. Vaak komt dit voort uit de behoefte ‘bij de groep horen’. Of ‘dan krijg ik liefde/aandacht van mijn ouders’.
Zo ook de drang tot presteren. Of perfectioneren. Wat levert het je op? Wat wil je voorkómen met dit gedrag? Wat is de grootste angst, zou je hier mee stoppen?
Ook een strategie kan zijn, dat je de schuld buiten jezelf zoekt. Boos op de hele wereld. Alles beter dan toegeven dat je het misschien zelf niet goed doet?
Je strategie beschermt je kleine ik. Het kind in ons, die eigenlijk onzeker is of bang. Het strategisch gedrag gaat als een Barboesjka over je kleine ikje heen.
Hóe je doet, levert je dus wat op. Waardering, liefde, erbij horen, niet hoeven voelen, overleven, aandacht, gezien voelen, het kan van alles zijn. Je strategie heeft dus een belangrijke functie. Of heeft een functie gehad.
Logisch dat je dit als kind doet. Alles beter dan de pijn te voelen van afwijzing, buitensluiting of wat dan ook. Je hebt als kind je ouders nodig of de groep. Maar als volwassene kan je eigen please-gedrag behoorlijk irritant voor jezelf zijn.
Ben je klaar met één van je strategieën? Dan is het dus belangrijk in te zien welke behoefte deze vervult. Zodat je kunt kiezen of je dit gedrag blijft aanhouden (en soms is dat een hele legitieme keuze!) of dat je ervoor kiest je kleine ikje er helemaal te laten zijn. En je je strategie overboord kan zetten. En ja, dat is rete-spannend!